Italiaanse wijnen

Italië is een groot en divers wijnland met wijnbouw heeft in alle gewesten. Italiaanse wijnen zijn te vinden van het hoge noorden bij de Alpen tot in het diepe warme zuiden. Geen land ter wereld kent zoveel oorspronkelijke druivensoorten als Italië.

Hoewel er de laatste jaren veel geexperimenteerd is met buitenlandse, vooral Franse soorten zoals de Cabernet Sauvignon, de Merlot, de Chardonnay en de Sauvignon, genieten de eigen inheemse varieteiten zoals de Grillo en Aglianico nu weer de voorkeur. Er worden talloze verschillende wijntypen gemaakt, van droge witte, stevige rode en lichtvoetige rosé's, tot zoete en rijke dessertwijnen, sprankelende spumanti en versterkte wijnen.

Geschiedenis van Italiaanse wijn

Eeuwenlang is Italië een land geweeest met veel onafhankelijke regio's. Elk van die regio's ontwikkelde een eigen identiteit. In taal en gebruiken, in de keuken en in de wijnbouw. Tegelijk heeft Italië altijd open gestaan voor invloeden van buitenaf. In de 9e en 10e eeuw voor Christus al wijn werd gemaakt door de Etrusken die zich gevestigd hadden aan de kust van het latere Toscana en Lazio. De kennis van de vitis vinifera, de wijndruif en de wijnbouw bestond dus al voor de komst van de Grieken, maar zij hebben hier vooral nieuwe wijnstokvariëteiten geïntroduceerd. Ze noemden Italië overigens Oenotria, letterlijk vertaald: wijnland.

Bodem & Klimaat in Italië

Italië is een land met een mediterraan klimaat. Dit heeft tot gevolg dat door de verspreiding van wijnbouwgebieden over het hele land dat de druiven onder wisselende klimaatsomstandigheden groeien. Het noorden is in de regel wat koeler en natter dan het zuiden. Een belangrijke kwaliteitsfactor in dit verband is de ligging van de wijngaarden. Vooral in het warme zuiden geldt: hoe hoger hoe beter.

Het zonnige, warme en droge klimaat zorgt voor druiven die rijk zijn aan suiker. Hoe zuidelijker je komt, hoe warmer het er wordt en des te zoeter de wijnen over het algemeen zijn. De likeurachtige dessertwijnen komen dan ook uit het Zuiden, daar waar het Noorden met name de lichtere, elegantere witte wijnen voortbrengt.

Druiven & Italiaanse wijnen

Het land kent een enorme hoeveelheid aan inheemse en internationale druivenrassen. Van al die rassen verdienen er minstens twee een speciale vermelding: nebbiolo en sangiovese. De eerste gedijt alleen maar in Piemonte. De tweede is in grote delen van het land aangeplant maar dankt z'n reputatie aan de vooral aan de grote wijnen uit Toscane. Beide geven rode wijnen van internationale allure.

Op het gebied van vinificatietechnieken biedt Italië eveneens een grote variatie. Een van de meest in het oog springende gebruiken is het laten indrogen van al geplukte druiven. Deze techniek wordt toegepast voor zogeheten recioto en passito wijnen.

Classificatie Italiaanse wijnen

Italië kent een enorme hoeveelheid aan individuele wijnen en herkomstbenamingen. Ze zijn onder te verdelen in de volgende vier categorieën:

Vino da Tavola (VdT) - Benaming voor eenvoudige wijnen op basisniveau. Omvatte tot voor kort ook experimentele topwijnen, maar die zijn tegenwoordig meestal geklasseerd als IGT.
Indicazione Geografica Tipica (IGT) - Een soort tussencategorie voor experimentele wijnen die om de een of andere reden niet in aanmerking komen voor een traditionele DOC, bijvoorbeeld omdat men niet-traditionele druiven gebruikt of ongebruikelijke vinificatietechnieken toepast. Deze aanduiding zegt dus eigenlijk alleen iets over het herkomstgebied. IGT-wijnen evenaren regelmatig de kwaliteit van DOC-wijnen en gaan daar soms nog overheen.
Denominazione di Origine Controllata (DOC) - De klassieke Italiaanse herkomstbenaming, vergelijkbaar met de appellation contrôlée in Frankrijk en in sterke mate gebaseerd op tradities. Regels hebben betrekking op o.a. de begrenzing van de streek, toegestane druivensoorten, rendementen en productietechnieken.
Denominazione di Origine Controllata e Garantita (DOCG) - In theorie de eredivisie van Italië met strengere regels dan voor de 'gewone' DOC. De keuze van de gebieden laat echter ruimte voor enige twijfel.

In combinatie met een streeknaam kom je regelmatig de term Classico tegen. Het gaat dan om het oorspronkelijke kerngebied van een DOC dat meestal ook de beste kwaliteit oplevert. Riserva slaat op wijnen van superieure kwaliteit met een verplichte rijpingsduur. Hoe lang hangt af van de afzonderlijke DOC(G)'s.

Lees meer over Italië